जेव्हा आयुष्यात सगळं गुडी गुडी चाललंय असं वाटायला लागतं....तेव्हा
आरश्यासमोर उभं राहायचं....स्वतःला निरखून पहायचं....हसून...वेडावून स्वतःलाच
दाखवायचं...यशाच्या पायऱ्या कश्या चढत गेलो याचे गुणगान गायचे....स्वतःवर माज
करायचा...अभिमान वाटेल अश्या भौतिक सुखांचे जमवलेले कोंडाळे भोवती असल्याचा माज
करायचा....आरश्यातल्या प्रतिमेच्या डोळ्यात डोळे घालून बघायचे.....खोलवर.....खूप
खोलवर....आणखीन खोलवर.....आणि मग......आरश्यातल्या आपल्याच प्रतिमेला एक जोरदार...सणसणीत
शिवराळ शिवी हसाडायची....
अशी शिवी कि, जी ऐकल्यावर आपल्याच काय तर आरश्यातल्या प्रतिमेच्या देखील
डोक्याची नस तडकायला पाहिजे.
पण का....? हा प्रश पडला तर तुम्ही आरश्यातल्या प्रतिमेच्या बाहेर
असलेली स्वतंत्र व्यक्ती.....आणि नाही पडला तर...तुम्हीच आरश्यातली वास्तवात जगत
असलेली प्रतिमा....
लोकांसमोर जेव्हा आपण वागतो...बोलतो...तेव्हा आपण स्वतःला नाही पाहू
शकत. समोरचे लोक आपल्याला पाहतात...म्हणजे त्यांना दिसते ते बाह्यांग....रंगवलेलं......खोट्या
आव ने चढवलेलं......माज नावाचा दागिन्याने मढवलेलं......कळकट विचारांचे पण
रंगबिरंगी कापडांच्या आवरणामध्ये सजवलेलं.....मग काही जण आपल्या प्रेमात
पडतात.....काहीना आपले बोलणे आवडते...काहीना आपले दिसणे...काहीना आपले
कर्तुत्व....काहीना आपण मिळवलेले धन...काहीना आपण मिळवलेली प्रसिद्धी....
पण कधी....आपण आपल्या स्वतःच्या प्रेमात पडलोय का...?
नाही...कारण आपण स्वतःला आतून व्यवस्थित पाहिलेलंच नसतं कधी....म्हणजे
स्वतःचे अंतरंग....फक्त आरश्यासमोर जेव्हा येतो तेव्हा फक्त आपण किती चांगले
दिसू...आपल्या व्यक्तिमत्वाची इतरांवर कशी छाप पडेल अश्या पद्धतीने स्वतःला
नटवतो...इतकाच काय तो आपला आपल्या प्रतिमेशी संबंध.....पण कधी आपण आपल्या
प्रतिमेशी बोलतो...? कधी विचारतो त्याला... मी इतरांशी वागताना माणुसकी नावाच्या
शब्दाला जागतो का...? माझ्याकडून नकळत कोणाला दुखावले तर जात नाहीये ना...? स्वतःचे
हित साधण्यासाठी मी दुसऱ्याचे अहित तर चिंतीत नाहीये ना...? हपापलेपणा साधताना
गरजवंतांचे ओरबाडून तर घेत नाहीये ना...? माझे पोट भरलेले असताना देखील ओरबाडून
घेवून एखाद्याला उपाशी ठेवत तर नाहीये ना....? चुकांसाठी क्षमाशील राहण्याची
सद्प्रवृत्ती माझ्यात आहे ना.....? तू कसा आहेस...? तुला कसं असावसं वाटतं...?
तुला माझ्याकडून काय अपेक्षा आहेत...? माझी वर्तणूक तुझ्या स्वत्वाला जपते का...? थोडक्यात
बाह्यांग आणि अंतरंग यांचा योग्य मिलाफ होतोय का...?
जर यांचे उत्तर नाही असे असेल तर...मग तुम्ही तुमच्याशी, तुमच्या
प्रतिमेशी, आणि तुमच्या स्वत्वाशी प्रतारणा करताय.
जेव्हा लोकांसमोर आपण जातो....तेव्हा कितीवेळा आपण खरे कसे आहोत याचे
दर्शन देतो. याउलट आपण लोकांपासून खूप साऱ्या गोष्टी लपवतो...आपण आपल्यातले
वैगुण्य लपवतो...आपल्या वाईट सवयी लपवतो....आपल्या मनात समोरच्या व्यक्तीबद्दलचे
असणारे खरे विचार लपवतो...आपण तोंडवर जरी सदवर्तन दाखवत असलो तरी त्या
व्यक्तीबद्दल असणारे सुप्त आकर्षण लपवतो.....कधीकाळी आपण समोरच्याला फसवलंय परंतु स्वतःचे
हित साधण्यासाठी खोटंखोटं बोलून चुकीचे
परमार्जन म्हणून त्याची माफी मागत पुन्हा त्यांना एकवार कुरवाळतो.....थोडक्यात
मनात एक आणि तोंडावर एक. अश्या दोन जगांमध्ये एकाच वेळी आपण वावरतोय....
बरोबर ना....मग जर असे असेल तर...आपल्याच जगातल्या....आरश्यातल्या
आपल्याच प्रतिमेला.....इरसाल शिवी हासडण्यात गैर ते काय....?
-सुरेश तुळशीराम सायकर
